Prof. Dr. Yusuf Baran, 1998 yılında Dicle Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Biyoloji Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek Lisans derecesini 2002 ve Doktora derecesini 2006 yılında ODTÜ’den aldı. Doktora çalışmaları esnasında aldığı NATO-A2 bursu ile Medical University of South Carolina’da misafir araştırmacı olarak çalıştı.
Prof. Dr. Yusuf Baran’ın çeşitli kurumlar tarafından desteklenen 40’ın üzerinde bilimsel araştırma projesi, 500’ün üzerinde bilimsel eseri ve Kanser Moleküler Biyolojisi kitabı bulunmaktadır.
Birleşmiş Milletler, Avrupa Parlamentosu, Dünya Bilim Forumu, Bakü Forumu, Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Yaşam Bilimleri Forumu, Bilim Diplomasisi, Bilim Liderliği, Küresel İnovasyon Zirvesi, Küresel Yükseköğretim Zirvesi, G20 Araştırma ve Dijital Bakanları Zirvesi gibi çok önemli toplantılara davet edildi ve 1000’in üzerinde konferans verdi.
Dr. Baran’ın 100’ün üzerinde ulusal ve uluslararası kurumlar tarafından verilmiş ödülü bulunmaktadır.
Bu ödüllerden bazıları;
2013 Yılında, Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl tüm dünyadan "akademik mükemmeliyet, topluma hizmet ve bilim ile dünyayı değiştirme potansiyeli" bulunan 40 yaşın altındaki 40 lider genç bilim insanına verdiği “Yılın Genç Bilim İnsanı Ödülü”nü aldı.
2014 yılında Uluslararası Genç Liderler ve Girişimciler Organizasyonu’ndan “Bilimsel Önderlik Alanında Türkiye’nin en Başarılı İnsanı Ödülü”nü aldı.
2015 yılında, Dünya Bilimler Akademisi’nin tüm dünyadan seçtiği 40 yaş altı 25 genç bilim insanına verilen “Genç Üyelik Onuru”nu aldı.
2016 yılında, Dünya Bilimler Akademisi ve Amerika Bilimin İlerletilmesi Organizasyonu’nun tüm dünyadan seçtiği 30 kişiden biri olarak “Bilim ve Diplomasi Programına Seçilim Onuru”nu aldı.
2017 Yılında Türk Eczacılık Akademisi’nden, 2016 yılında Deneysel Hematoloji Derneği’nden, 2013 Yılında Bilim Kahramanları Derneği’nden ve 2010 yılında Türkiye Bilimler Akademisi’nden “Yılın Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülü”nü aldı.
2018 yılında, Amerika Bilimin İlerletilmesi Organizasyonu’nun tüm dünyadan seçtiği 28 kişiden biri olarak “Bilim Diplomasisi ve Liderlik Çalıştayı”na seçildi.
2021 yılında “Yılın Bilim Lideri Ödülü”, Hacettepe Üniversitesi’nden Onur Ödülü ve Ege Kalkınma Derneği’nden “İnovatif ve Girişimci Akademik Lider Ödülü”nü aldı.
2007 yılında doktora tezi ile “Yılın Tezi Ödülü”nü aldı.
2023 Yılında Üniversite Araştırmaları Laboratuvarı tarafından yapılan öğrenci memnuniyet araştırmasında Türkiye birincisi oldu ve rektör performansında “Altın Madalya” aldı.
Yusuf Baran Tüm Bürokratlar ve İş İnsanları Federasyonundan “2023 Eğitim Ödülü”nü aldı.
2023 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kurulan Dünya Bilimler Akademisi’nin tüm dünyadan beş kişiye verilen “Yılın Bilim Diplomasi Ödülü”nü aldı.
2024 yılında Yılın İnovasyon ve Üstün Başarı Ödülleri kapsamında “Yılın Girişimci Lideri Ödülü”nü aldı.
Yükseköğretimin Oskarı olarak bilinen ve Londra Merkezli uluslararası üniversite derecelendirme platformu Times Higher Education tarafından verilen The Awards Asia 2024’te Liderlik ve Yılın Yönetim Ekibi Ödülü’nü aldı.
Dr. Baran, 28 Kasım 2018 tarihi itibariyle İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörü ve İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktadır.
Dr. Baran’ın çalışma alanları kanser moleküler biyolojisi, bilim ve teknoloji politikaları ve bilim diplomasisi üzerine yoğunlaşmaktadır.